Хуш модыг мунадах нь буруу юу, зөв үү гэдэг дээр дүгнэлт хийх гэж нилээд ухлаа. Харамсалтай нь монгол хэл дээр “модоор юу хийх вэ гэдэг л” илэрц GOOGLE дээр гарч ирэхээс модны гэмтэл, яаж эмчлэх тухай нэг ч өгүүлбэр олсонгүй. Манай модны салбарын эрдэмтэн мэргид ажлаа яаж хийж байгаагийнх гэж бодож байна. Ингээд харь хэл дээр л судлах зам үлдэж, олж мэдсэн зүйлээ та бүхэнтэй хуваалцая. Холтос гэдэг бол хүнээр төлөөлүүлбэл арьс нь юм. Гэхдээ хүний арьс нөхөн төлждөг бол холтос нөхөн төлжиж ургадаггүй! Холтос гэмтвэл мод хамгаалалтгүй болж гадны биет, хорхой шавьж, мөөгөнцөр зэрэг үржиж модыг үхэлд хүргэдэг. холтос байхгүй болоход түүний цаана хамгаалагдаж байдаг Phloem гэж нимгэн давхрага устдаг байна. Phloem нь модны бүх биеийг бүрхсэн байдаг бөгөөд тэжээлийг модны бүх хэсэгт хүргэдэг маш чухал эрхтэн юм. Phloem гэмтэхэд тэжээлийн урсгал доголдож мод хатаж эхэлдэг байна. Дашрамд хэлэхэд Phloem-н монгол нэрийг нь мэддэг нь хэлээд өгөөрэй. Гэхдээ мод байгаль дээрх бүх л амьд организмын хуулиар үүнийг мэдэрч шархаа хамгаалах хариу үйлдэл үзүүлж шингэн ялгаруулж бүрхүүл үүсгэдэг ч энэ нь зарим тохиолдолд нэмэр болдоггүй.
Самарчид хуш модны самрыг түүхдээ том модны тайрдасанд хөл хийн түүгээрээ модны бөөрөнд яг нэг цэгт олон удаа хүчтэй цохиж доргиодог. Доргилтонд боргоцойнууд мөчрөөсөө салж унаж ирнэ. Үүнийг манайхан мунадах гэж нэрлэдэг. Ингэж боргоцойгоо түүлгэсэн модод бөөрөндөө зөвхөн холтос ч биш бүр мод уруугаа орсон шархтай үлддэг. Шарх авсан мод яг л арьсаа яруулсан хүн шиг маш эрсдэлтэй байдалд ордог. Шарх бохир авбал мод гэмтэнэ, нас нь богиносоно бүр цаашилбал үхэлд хүргэнэ. Гэхдээ хөөрхий мод жижиг ургамалыг бодвол амь бөхтэй юм болохоор юу юугүй нүдэн дээр үхчихгүй. Магадгүй өвчлөөд 5, 10 жилийн дараа үхэхэд шалтгааныг нь хэн ч санахгүй. Яг л ийм юм манай хуш модон ойд тохиолдоод байна. Бидэнд соёлын хувьсгал гэдэг шиг маш далайцтай байгал орчны мэдлэг, түүнийг хайрлах мэдлэг түгээх хувьсгалт хөдөлгөөн өрнүүлэх хэрэгтэй байна. Нэгэнт гэмтсэн модыг яаж эмчлэх тухай удахгүй бичих болно. Та бүхэн цааш түгээнэ үү
